Το Αφεντικό σου σου Κάνει τη Ζωή Κόλαση; Δες πως μπορείς να αμυνθείς και να υπερασπιστείς τον εαυτό σου.
Πώς να Αμυνθείς
Πολλοί εργαζόμενοι μένουν για μήνες ή και για χρόνια σε μια εξευτελιστική κατάσταση, εξαιτίας της ασταθούς αγοράς εργασίας. Ακόμη κι αν θέλεις να σώσεις τη θέση σου, είναι δύσκολο να ζητήσεις βοήθεια. «Ίσως το να υποβάλλεις παράπονο στο τμήμα προσωπικού να φαίνεται ως ένα λογικό πρώτο βήμα, αλλά συχνά μπορεί να στραφεί εναντίον σου. Το τμήμα προσωπικού είναι “πιστό” στην ανώτερη διοίκηση. «Δεν εμπλέκονται εκτός αν υπάρχει σαφής νομικός λόγος για να το κάνουν» εξηγεί ο ειδικός.
Επιπλέον, εφόσον ο προϊστάμενός σου δε σε παρενοχλεί σεξουαλικά ή δε σου συμπεριφέρεται άσχημα λόγω της ηλικίας, της εθνικότητας, του φύλου, των σεξουαλικών προτιμήσεων ή κάποιας αναπηρίας, είναι γενικώς εντός των νόμιμων δικαιωμάτων του να κάνει άσχημα σχόλια, να σε βάζει χωρίς λόγο να ξανακάνεις τη δουλειά και να καταστρέφει την αυτοεκτίμησή σου. Το να μιλήσεις στον προϊστάμενο του προϊσταμένου σου μπορεί επίσης να μην έχει αποτέλεσμα. Οι εργοδότες που πληροφορούνται τέτοιες καταστάσεις συχνά αγνοούν τα παράπονα. Εάν όντως παρέμβουν, η κατάσταση μπορεί να χειροτερέψει – για παράδειγμα, ο «νταής» μπορεί να γίνει εκδικητικός μετά την αντιπαράθεση.
Και μην υπολογίζεις ότι θα σε υπερασπιστούν οι συνάδελφοί σου: σε μελέτη διαπιστώθηκε ότι σχεδόν οι μισοί εργαζόμενοι που γίνονται μάρτυρες ανάρμοστης συμπεριφοράς αποστασιοποιούνται από το θύμα. «Οι γύρω συχνά δεν ξέρουν τι να κάνουν» λέει η Δέσποινα Ξανθοπούλου. Φοβούνται ότι θα είναι οι επόμενοι που θα έχουν σειρά, αν σε υπερασπιστούν. «Εάν θέλεις να κάνεις ένα βήμα παραπέρα και να δοκιμάσεις τη νομική οδό, συνήθως η μόνη ελπίδα είναι να αποδείξεις ότι κάποιου είδους διάκριση, π.χ., βάσει του φύλου, έπαιξε κάποιο ρόλο στην κακομεταχείρισή σου – όπως συμβαίνει με το ένα τέταρτο των περιπτώσεων εργασιακού εκφοβισμού», λέει η ειδικός. Η ίδια προτείνει να αποθηκεύεις τα ενοχοποιητικά e-mails, να κρατάς λεπτομερείς σημειώσεις και να μιλήσεις με έναν εργατολόγο.
Δώσε Τέλος
Η καλύτερη επιλογή σου είναι να ακολουθήσεις τη συμβουλή που δίνουν οι γονείς στα παιδιά που τα πειράζουν: να υπερασπιστείς τον εαυτό σου. «Όσο περισσότερο μένει αναπάντητη αυτή τη συμπεριφορά τόσο πιο δύσκολο είναι να τη σταματήσεις» επισημαίνει ο Πάτροκλος Παπαδάκης. Οι προϊστάμενοι που καταφεύγουν στον εκφοβισμό δεν είναι τίποτα παραπάνω από κακομαθημένα «νήπια». Έτσι, για να πάρεις το πάνω χέρι, πρέπει να συμπεριφερθείς ως ώριμος ενήλικος. «Μην παίρνεις αμυντική στάση, μην καταφεύγεις στην αντιπαράθεση και μη γίνεσαι συναισθηματική» τονίζει. Αντίθετα, ενημέρωσε ψύχραιμα και συγκεκριμένα πώς έχει επηρεαστεί η δουλειά σου και ότι είσαι ανοιχτή σε κάθε είδους συνεργασία. Για παράδειγμα, αντί να πεις «Είναι αδύνατον να κάνω τη δουλειά έτσι όπως μου φέρεσαι», πες καλύτερα: «Δεν μπορώ να διαχειριστώ τις εργασίες που μου αναθέτετε, όταν με αποκλείετε από σημαντικές συζητήσεις και ανησυχώ ότι αυτό θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στην επιχείρησή σας. Τι προτείνετε να κάνουμε;».
Μια άλλη στρατηγική είναι να οργανώσεις μια αντεπίθεση που να μην επικεντρώνεται στη δική σου δυστυχία, αλλά στην ουσία του πράγματος. «Δείξε στους ανωτέρους, αντί στο Τμήμα Προσωπικού, ότι αυτή η δυσχερής κατάσταση επηρεάζει την κερδοφορία της εταιρείας» εξηγεί ο ειδικός. «Όταν συνυπολογίσεις τα χρήματα και το χρόνο που χρειάζεται για να βρεθούν και να εκπαιδευτούν νέοι υπάλληλοι ώστε να αντικαταστήσουν αυτούς που φεύγουν εξαιτίας του εκάστοτε «νταή» –σε συνδυασμό με τις συστηματικές απουσίες και τη χαμένη παραγωγικότητα–, είναι εύκολο να αποδείξεις ότι τελικά κοστίζει υπερβολικά να τον κρατάνε στη δουλειά» λέει.
Σε νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Human Relations επιβεβαιώνεται ότι ο αντίκτυπος είναι σημαντικός: αυτοί που εργάζονται σε ένα περιβάλλον εκφοβισμού ένιωθαν την ανάγκη να παραιτηθούν, ακόμη κι αν δεν ήταν οι ίδιοι θύματα. Ανεξάρτητα από την προσέγγιση που θα επιλέξεις, ετοίμασε το βιογραφικό σου αμέσως μόλις συνειδητοποιήσεις το πρόβλημα. Δεν είναι εύκολο να εξασφαλίσεις μια νέα θέση εργασίας στις ημέρες μας, αλλά καμία δουλειά δεν αξίζει να θέτεις σε κίνδυνο τη σωματική ή ψυχική σου υγεία.
Συνεργάστηκαν οι Δέσποινα Ξανθοπούλου, εργασιακή ψυχολόγος, λέκτορας Οργανωτικής Ψυχολογίας στο Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και Πάτροκλος Παπαδάκης, ψυχολόγος.
