Με επιστημονικές ανακαλύψεις όπως η σταθερότητα της ταχύτητας του φωτός, το φωτοηλεκτρικό φαινόμενο, τον τύπο E=mc² και τη σχετικότητα, ο Άλμπερτ Αϊνστάιν είναι δικαίως διάσημος ως μια από τις μεγαλύτερες ιδιοφυΐες της ανθρωπότητας. Ωστόσο, η φήμη του επεκτάθηκε πολύ πέρα από τον τομέα των επιστημών, καθώς από τις επιστολές του, τις σημειώσεις και την αλληλογραφία του μας άφησε ένα συναρπαστικό σύνολο κανόνων για τη ζωή.
Ειρηνιστής, ενεργός πολιτικός ακτιβιστής και μια από τις πιο εμβληματικές και διάσημες φιγούρες στην ιστορία, ήταν επίσης γνωστός για την αντισυμβατική συμπεριφορά του αψηφώντας τους κοινωνικούς κανόνες, συμπεριλαμβανομένων των απεριποίητων μαλλιών του, του πνευματώδους χιούμορ του και του αδυσώπητου μίσους του για τις… κάλτσες. Ο Benyamin Cohen, υπεύθυνος για τους λογαριασμούς του Αϊνστάιν στα social media, έγραψε το βιβλίο “The Einstein Effect” το οποίο περιλαμβάνει κανόνες για μια καλύτερη ζωή που ξεπερνούν κατά πολύ τη φυσική και τις επιστημονικές του θεωρίες του Αϊνστάιν.
Κανόνας #1: Ξοδέψτε την ενέργειά σας σε πράγματα που έχουν σημασία
Ο Αϊνστάιν, τα τελευταία χρόνια της ζωής του φορούσε κάτι που θα μπορούσε να θεωρηθεί σχεδόν στολή: ένα χαρακτηριστικό γκρι κοστούμι με ένα δερμάτινο μπουφάν και, φυσικά, με παπούτσια χωρίς κάλτσες. Η έλλειψη προσπάθειας του Αϊνστάιν όσον αφορά την εικόνα του πιθανόν του επέτρεπε να εστιάζει σε αυτό που ήταν πραγματικά σημαντικό για αυτόν, όπως οι ανακαλύψεις του.
Η επιλογή των απλών και άνετων ρούχων έχει υιοθετηθεί τα τελευταία χρόνια από επιχειρηματίες τεχνολογίας. Σκέψου τον Steve Jobs με το περίφημο τζιν και τα μαύρα ζιβάγκο, τον Τζεφ Μπέζος με τα μονόχρωμα πουκάμισα με γιακά και τον Mark Zuckerberg με τα t-shirt. Είναι ένας τρόπος να εξοικονομήσει κανείς ενέργεια και τελικά να την επενδύσει εκεί που χρειάζεται περισσότερο. Με άλλα λόγια, η επιλογή να μην καταβάλεις προσπάθεια σε πράγματα που είναι περιττά σε σχέση με αυτά που είναι πραγματικά σημαντικά, είναι ένας τρόπος να απελευθερώσεις το μυαλό σου και να γίνεις πιο αποτελεσματικός και παραγωγικός.
Κανόνας #2: Κάντε πράγματα που αγαπάτε, ακόμα κι αν δεν τα καταφέρνετε καλά σε αυτά
Είναι γνωστό ότι ο Αϊνστάιν αγαπούσε να ψήνει ψωμί και να παίζει βιολί αλλά περισσότερο από όλα του άρεσε η ιστιοπλοΐα. Όπως έγραψε ο ίδιος: «Μια κρουαζιέρα στη θάλασσα είναι μια εξαιρετική ευκαιρία για ηρεμία και προβληματισμό για να σκεφτείς από μια διαφορετική οπτική γωνία». Ο ίδιος, ωστόσο, συχνά έχανε την κατεύθυνσή του ή προσάραζε τη βάρκα. Λέγεται ότι συχνά αποτελούσε κίνδυνο για τον ίδιο και τους άλλους, αρνούνταν να φορέσει σωσίβιο παρά το γεγονός ότι δεν μπορούσε να κολυμπήσει και πολύ συχνά τον βοηθούσαν οι άλλοι –ακόμα και παιδιά- να ρυμουλκήσει το σκάφος του. Η ηρεμία όμως που απολάμβανε ο Αϊνστάιν κατά την ιστιοπλοΐα ήταν απαράμιλλη, δίνοντάς του μια ψυχική ελευθερία που όλοι θα έπρεπε να επιδιώκουμε για τον εαυτό μας.
Κανόνας #3: Υιοθετήστε τη νοοτροπία του παζλ
Εδώ ταιριάζει η συχνά παρεξηγημένη αλλά πιο διάσημη φράση του: «Η φαντασία είναι πιο σημαντική από τη γνώση». Ενώ πολλοί άνθρωποι είχαν μελετήσει την ταχύτητα του φωτός -συμπεριλαμβανομένων άλλων μεγαλοφυιών όπως ο FitzGerald, ο Maxwell, ο Lorentz και ο Poincaré- η μοναδική οπτική του Αϊνστάιν του επέτρεψε να προσεγγίσει τον προβληματισμό με τρόπο που τον οδήγησε στην επανάσταση της ειδικής σχετικότητας. Ήταν η ευέλικτη, μη άκαμπτη κοσμοθεωρία του που του επέτρεψε να συλλάβει ιδέες που οι άλλοι θα απέρριπταν αμέσως. Έπρεπε να λύσει το πρόβλημα βλέποντας το ακριβώς όπως έχει: σαν ένα πρόβλημα που έπρεπε να λυθεί απλά πρόσθετε και φαντασία. Αν σκεφτείτε τα συλλογικά ή τα ατομικά προβλήματα σας τότε πιθανότατα θα νιώσετε απόγνωση μαζί τους, καθώς υπάρχουν πολύ λίγα στοιχεία που μας κάνουν αισιόδοξους όταν σκεφτόμαστε ένα πρόβλημα. Αλλά, αν τα βλέπετε ως παζλ, ίσως έχετε μια νέα προσέγγιση για την επίλυσή τους. Κάθε πρόβλημα μοιάζει με ένα παζλ που έπρεπε να λυθεί και για να λυθεί μπορεί να υπάρχουν πολλές πιθανές επιλογές και πολλές οπτικές να το δεις αρκεί να βάλεις λίγη φαντασία, μαζί με τη γνώση.
Κανόνας #4: Σκεφτείτε με βάθος και ουσία για όλα εκείνα που σας συναρπάζουν πραγματικά
Αν και ο Αϊνστάιν ήταν πιο διάσημος για τα προβλήματα που έλυνε, υπήρχαν πολλά των οποίων οι λύσεις του διέφευγαν: από την εύρεση μιας ντετερμινιστικής εξήγησης για την παρατηρούμενη κβαντική συμπεριφορά μέχρι την προσπάθεια ενοποίησης όλης της φυσικής (συμπεριλαμβανομένης της βαρύτητας και των άλλων δυνάμεων). Κατά τη διάρκεια της ζωής του, έλαβε πολλά γράμματα και μία από τις απαντήσεις του έχουν γίνει γνωστές τόσο για την οξυδέρκειά της όσο και για τη συμπόνια της. «Εάν έχετε ένα πρόβλημα που σας ενδιαφέρει βαθιά, μείνετε σε αυτό για χρόνια και μην προσπαθήσετε ποτέ να αρκεστείτε στη λύση επιφανειακών προβλημάτων που υπόσχονται σχετικά εύκολη επιτυχία». Και αν δεν καταφέρετε να φτάσετε στη λύση που κυνηγούσατε, μην απελπίζεστε. Όπως έγραψε ο Αϊνστάιν στον φίλο του Ντέιβιντ Μπομ: «Δεν πρέπει να σε καταθλίβει το τεράστιο πρόβλημα. Αν ο Θεός έχει δημιουργήσει τον κόσμο, η κύρια ανησυχία του ήταν σίγουρα να μην μας διευκολύνει την κατανόησή του».
Κανόνας #5: Η επιστήμη, η αλήθεια και η εκπαίδευση είναι για όλους, όχι μόνο για τους λίγους και προνομιούχους
Hταν συχνά πολύ επικριτικός απέναντι στην κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών. Για τις αντιρατσιστικές του ενέργειες του, το 1932 το FBI είχε ανοίξει φάκελο για τον αυτόν. Το 1937, ο Αϊνστάιν κάλεσε τη έγχρωμη Μάριον Άντερσον, αστέρι της όπερας, να μείνει στο σπίτι του, όταν της αρνήθηκαν τη διαμονή στο ξενοδοχείο του Πρίνστον. Το 1946, επισκέφτηκε το Πανεπιστήμιο Λίνκολν -το πρώτο κολέγιο στις Ηνωμένες Πολιτείες που χορηγούσε πτυχίο σε έγχρωμους- και έκανε διαλέξεις, μιλώντας με φοιτητές και απαντώντας σε ερωτήσεις. Σε μία από αυτές τις επισκέψεις ο Αϊνστάιν είχε πει σε μία ομιλία του του διάσημο πια: “Υπάρχει ένας διαχωρισμός των έγχρωμων από τους λευκούς στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτός ο διαχωρισμός δεν είναι ασθένεια των έγχρωμων ανθρώπων. Είναι μια ασθένεια των λευκών ανθρώπων”»”.
Μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι σήμερα ο Αϊνστάιν θα είχε κάνει ό,τι είναι δυνατόν ώστε η επιστήμη, η αλήθεια και η εκπαίδευση να είναι διαθέσιμα σε όλους και πως η γνώση και οι αλήθειες που αποκαλύπτονται από την επιστήμη ανήκουν σε όλη την ανθρωπότητα.